Të kthehen nga Greqia monumentet e grabitura në Apolloni


Dhaniil Moskopoliti

Për hir të së vërtetës, duhet thëne se gjatë periudhës komuniste, deri në vitin 1990, gjendja e muzeumeve arkeologjike pranë qyteteve antike të Shqipërisë ishte shumë e mirë. Ekzistonte një gamë e gjerë monumentesh dhe objektesh të tjera, që jo vetëm ruheshin e mirëmbaheshin, por edhe ekspozoheshin brenda standardeve ndërkombëtare, nëpërmjet shërbimeve shtetërore arkeologjike. Pas vitit 1992, Shërbimi Arkeologjik Shqiptar u ballafaqua me vështirësi të mëdha për financimin e tij. Koha e tranzicionit e la disa vite prapa këtë degë të rëndësishme të historisë së kulturës e artit të Shqipërisë. Por, viti 1997-1998 do të ishte periudha më “e zezë” në historinë e muzeumeve të qyteteve antike të Shqipërisë. Me dhjetëra e qindra objekte monumentale, me vlera të pallogaritshme historike e kulturore, me rëndësi botërore, u grabitën dhe u eksportuan, duke i shitur ilegalisht jashtë vendit; në Europë, ku strofkulla kryesore, padyshim ishte Greqia. Nuk mund të akuzoj qeverinë greke për pjesëmarrje në këtë aventurë, padyshim, nga më të errëtat e Ballkanit gjatë 100 viteve të fundit, por është rasti të kritikoj këtë qeveri për indiferencë ndaj kësaj grabitje, e cila, mbi të gjitha, dëmton vetë Greqinë, dhe më pas edhe Shqipërinë. Shumë prej nesh janë dëshmitarë të përpjekjeve kolosale diplomatike që po bën Greqia, përmes qeverisë së saj, lobit greko-amerikan dhe shoqatave në vende të ndryshme, për kthimin nga Anglia të mermereve monumentale të Akropolit të Athinës. Këto janë përpjekje të admirueshme që e çojnë rajonin tonë në një fazë “stabilizimi kulturor”. Një proverb i njohur popullor thotë: Guri i rëndë në vend të vet. Pra, mermeret monumentale të Akropolit rifitojnë vlerën e vërtetë atje ku i lindi Mitologjia e papërsëritshme greke, në Athinën historike e moderne, në muzeumin e ri, të ndërtuar sipas fjalës më të fundit të shkencës dhe teknikës. Por, qeveria greke nuk mund të jetë indiferente për monumentet shqiptare, të cilat, sot nuk janë në vendin ku lindën, në Ilirinë e lashtë, por diku në labirinthet e fshehta të grabitësve grekë e shqiptarë, në tokën greke. Greqia i sheh e i dëfton me gisht mermeret e saj që ndodhen në një muzeum të Londrës. Kurse mermeret e Shqipërisë së varfër, ne, as i shohim, e as i tregojmë dot me gisht, pasi ato nuk duken gjëkundi. Madje, paradoksal është qëndrimi i një gjykate të Trikalas që, sipas disa “rregullave juridike”, ka mbyllur çështjen e grabitjes së 11 mermereve monumentale nga muzeumi i Apollonisë dhe shitjen e tyre për një vlerë 15 000 Euro dhe 5% aksione të keqbërësit shqiptar në hotelin e bashkëfajtorit grek nga Kallabaka, K. Famisis. Sistemi juridik grek është i pamëshirshëm për kontrabandistët shqiptarë të drogës, por nuk sillet me të njëjtën mënyrë ndaj kontrabandistëve grekë të monumenteve kulturore me origjinë nga Shqipëria! Dëmi që i shkaktohet historisë e kulturës botërore nga zhdukja e një monumenti është shumë më i madh se dëmi që shkakton 10 kilogram Cannabis. Qeveritë e të dy vendeve tona duhet të kenë një bashkëpunim afatgjatë për ndalimin e trafikimit të monumenteve që vazhdon të jetë një fenomen i ditës për të dy vendet tona. Vazhdimisht, dëgjohen lajme për vjedhjen e dhjetëra ikonave e kambanave të besimit kristian, plaçkitjen e dhjetëra kishave dhe qyteteve antike. Ku e gjejnë frymëzimin dhe kurajon këta hajdutë ordinerë në vepra të tilla kundër civilizimit të shoqërisë njerëzore? E gjejnë, mendoj, tek pakujdesia e shtetit për ruajtjen dhe mirë-administrimin e tyre dhe tek sistemi i dobët juridik në gjykimin formal të çështjeve të tilla të rëndësishme. Solla vetëm një fakt nga Kallabaka, por sa të tjerë heshtin të dalin nga sirtarët e policisë dhe të gjykatës greke?


Gazeta Albania          23 Dhjetor 2009

Ekspozitë për Galileon në Vatikan

 

 

 

Një ekspozitë e re që shënon 400 vjetorin e punës së Galileo Galileit u hap ditën e enjte në Vatikan.

Kisha Katolike e denoncoi si heretik shkencëtarin që vlerësohet si babai i astronomisë kur deklaroi se Toka rrotullohet rreth Diellit

Megjithëse një shkencëtar më i hershëm, Koperniku bëri zbulimet kryesore në punën për gjetjen e lidhjes me Tokës dhe Diellit, Galileo ishte më i përgatitur për të provuar këtë lidhje.

Në vitin 1633 Kisha Katolike e cilësoi atë si heretik. Ai u gjykua se kishte sfiduar teorinë që shumë besonin asokohe se Dielli rrotullohej rreth Tokës. Ndërsa Galileo u mbrojt duke thënë se kishte prova se Toka rrotullohej rreth Diellit.

Në vitin 1992, Papa Gjon Pali i dytë deklaroi se Kisha kishte marrë një vendim të gabuar për këtë rast dhe se katolikët nuk ishin armiq të shkencës.

Një përzgjedhje e veglave të Galileos janë ekspozuar në Vatikan. Atje do të ketë edhe disa dokumenta origjinale ku ai me shumë entuziashëm shkruajti zbulimet e tij të para.

Ekspozita do të jetë e hapur deri në muajin janar. start/bbc/


Gazeta Start

Pjetër Bogdani, pararendës i prozës shqipe

Bruna Merko

Me rastin e 320 vjetorit të vdekjes

Me rastin e 320- vjetorit të vdekjes së Pjetër Bogdanit, pararendësit të hershëm të lëvizjes kombëtare, u promovua edhe libri “Tradita hasjane e shkrimit shqip” e krijuesit Besim Muhadri.

Në Bibliotekën Kombëtare Universitare të Kosovës në Prishtinë dje është shënuar 320 vjetori i vdekjes së një prej themeluesve të letërsisë së vjetër shqipe, Pjetër Bogdanit. Me këtë rast u promovua edhe libri me studime dhe kritikë letrare “Tradita hasjane e shkrimit shqip” e krijuesit tashmë të afirmuar Besim Muhadri. Ky aktivitet kushtuar këtij përvjetori nisi me vargjet e Bogdanit recituar nga artistja Safete Rugova, për të vijuar me Prof. Frrok Kristaj, i cili në fjalën e tij, ku vlerësoi lart rolin e një prej pararendësve të prozës shqipe. “Pjetër Bogdani është një prej themeluesve të letërsisë shqipe, ndërsa “Çeta e profetëve” mund ta cilësojmë si vepër monumentale të letërsisë shqipe. Megjithatë Bogdani nuk ishte vetëm letrar por edhe një paralajmërues i rilindjes sonë kombëtare”, theksoi ndër të tjera Kristaj. Ndërkaq Prend Buzhala, si recensent i librit të Besim Muhadrit, theksoi se ligjërimi mbi Pjetër Bogdanin, Pjetër Budin dhe Marin Barletin, është shkrirë mbi shekujt dhe traditat. Ata përbëjnë kujtesën tonë kombëtare, të cilët nuk shuhen por ringjallen dhe kujtohen sepse këta autorë e kanë siguruar përjetësinë kurse vlerave tona u kanë dhënë lartësinë. Gjithashtu në këtë datë është edhe përvjetori i një prej autorëve të parë të letërsisë shqipe, Pjetër Budit, i cili u mbyt para 380 vjetësh në Drinin e Bardhë. “Besim Muhadri tashmë është një autor i afirmuar në letrat shqipe, dhe ky është kontributi i radhës që ai jep edhe në këtë aspekt”, tha Buzhala.

Ndërsa autori, Besim Muhadri, përshëndeti të pranishmit, duke shtuar se libri ka një titull provokativ, pasi në fakt në brendësi të tij, nuk është përfshirë vetëm tradita hasjane, por edhe shkrime të tjera, por këtë shtysë për titull e ka marrë nga Dhimitër Shuteriqi.

Kush ishte Pjetër Bogdani?

Me veprimtarinë e tij politike 40-vjeçare, sidomos me rolin që luajti si udhëheqës i kryengritjes çlirimtare të vitit 1689 dhe me veprën e vet "Çeta e profetëve", Pjetër Bogdani me të drejtë është quajtur pararendës i hershëm i lëvizjes së Rilindjes sonë Kombëtare. Lindi në Gur të Hasit, një fshat i Kukësit, rreth vitit 1625. Pjetër Bogdani ka hyrë në historinë e patriotizmit shqiptar dhe të kulturës shqiptare jo vetëm me veprimtarinë e vet kombëtare për të organizuar kryengritjen e përgjithshme kundra osmane, por edhe me veprën e tij diturore-letrare "Çeta e profetëve", që e botoi në Padovë, më 1635 me ndihmën e një miku të vet. Pjetër Bogdani ka hyrë në historinë e patriotizmit shqiptar dhe të kulturës shqiptare jo vetëm me veprimtarinë e vet kombëtare për të organizuar kryengritjen e përgjithshme kundra osmane, por edhe me veprën e tij diturore-letrare "Çeta e profetëve", që e botoi në Padovë, më 1635 me ndihmën e një miku të vet.